In het gesprek met de familie kwam steeds de geranium terug. Meneer was dol op deze plant.

Daarom werd als persoonlijk symbool de geranium gekozen. Bakjes gevuld met geraniums werden opgehangen. Voor de nabestaanden een symbool, waar ieder individueel zijn of haar gevoelens en herinneringen bij heeft.

Het symbool krijgt door duiding een persoonlijke diepgang. Het gaat hier om het diep ervaren van de relatie (uit de Docendo opleiding RB).

Een betekenis van de geranium: uitnodigen, ontmoeten, vriendschap en blijheid. Deze woorden zeggen alles over meneer, een levensgenieter.

Omringd door de mensen waar hij zo van houdt en zijn geliefde planten is het zijn tijd om te gaan.

Hij gaat op reis naar een plek waar wij nooit geweest zijn, laten we ons voorstellen dat hij daar herenigd wordt met familieleden die hem al voor zijn gegaan. Hij kan er tussen zijn geraniums genieten van mooie ontmoetingen.

Om privacy redenen is bovenstaande een klein deel uit de overweging.

Als we kijken naar de natuur en de verschillende jaargetijden, dan kunnen we zeggen dat de winter een getijde is van rust. Bomen en planten trekken zich terug, sommige sterven af, andere hebben hun blad laten vallen. Er zijn dieren die zich terugtrekken om een winterslaap te doen.

In het voorjaar komt alles tot leven, uit de grond komen de eerste planten om te genieten van een zonnetje, bomen strekken zich uit en beginnen hun prachtige bladeren te ontvouwen. De natuur laat ons de geboorte zien van nieuw frisgroen leven. Dieren komen uit hun slaap en de volgende generatie dient zich aan.

De zomer wordt door veel mensen gezien als een hoogtepunt, met de zon in al haar kracht, de natuur op haar mooist. De dieren die genieten van elkaar en van een overvloed aan eten.

De herfst is kleurrijk en wonderschoon; achter al dit moois breekt langzaam een periode van rust aan. Bomen laten hun blad vallen, bloemen zijn uitgebloeid en dieren maken zich op voor de koude.

En dan is daar opnieuw de rust van de winter. De periode waarin in alle stilte zich een oerkracht ontwikkelt, om in het voorjaar volledig lost te barsten in nieuw leven.

ik gebruik graag de natuur als metafoor voor het leven. “Ik gun je rust, uit rust komt kracht.” De rust van de winter, de kracht van het voorjaar.

Ik heb zelf ervaren dat ik uit balans raakte toen er naasten van mij overleden en ander groot verdriet mij overviel. Toen mijn vader stierf ging mijn nek vastzitten en pijn doen. Dit verdriet uitte zich in fysieke pijn.

Mijn moeder is beginnend dementerend en mijn zusje en ik voelen verdriet om onze moede die langzaam van ons vandaan drijft.

Mijn schoonmoeder en schoonzus werden bijna tegelijk ziek. Ze stierven vlak na elkaar.

Dat de familie zo getroffen werd, dat was bijna niet te bevatten.

Op momenten is het gemis zo aanwezig, dat het voelt alsof je ziel splijt. Het is bijna of er een stukje van mijn ziel is meegereisd met mijn naasten om de verbinding in stand te houden.

Wat mij heeft geholpen om stukje bij beetje de balans weer te herstellen is, door rust en ruimte te creëren in mijn hart en hoofd.

Velen van ons hebben gemis ervaren en kennen verdriet om een naaste, verlies van gezondheid, pensionering of een scheiding.

(hier volgt een mindfulness oefening met de gasten)

Ik hoop dat jullie, net als ik, de rust voelen na deze kleine oefening.

Zoals na een verstilde winter, de natuur zich in het voorjaar met kleine stapjes hersteld. Planten laten heel voorzichtig hun kopjes boven de grond zien.

Steeds beweeg je heen en weer, als een tak in de wind. Je voelt je goed, en ineens overvalt het verdriet je weer. Maar op een dag voel je de warme stralen van de zon op je huid en geniet je.

Je hart is wijd open.

Steeds vaker voel je de kracht en liefde in jezelf en strekt de toekomst zich voor je uit.

In deze nieuwe werkelijkheid zullen er ook herfststormen door je hoofd gaan en wil je weer onder die dekens verdwijnen.

Maar dan is er altijd weer die innerlijke oerkracht die losbarst en vervolg je met hoofd en hart, gevuld met rust, kracht en liefde jouw levenspad.

Kintsugi betekent letterlijk ‘gouden verbinding’.

Tijdens ons leven wordt ons hart ontelbare keren gebroken. Dat kan zijn bij het overlijden van een geliefde maar we krijgen nog op andere momenten in ons leven

Deze gebeurtenissen en de bijbehorende emoties, gevoelens en herinneringen zorgen ervoor dat je in een rouwproces belandt

Het Kintsugi rouw ritueel helpt om bij deze gebeurtenissen en gevoelens stil te staan en deze gevoelens van rouw te verwerken. Het hart helpt je om je eigen ritueel te creëren. Het nodigt je uit om je pijn te voelen en te accepteren.

De kunst van het breken en repareren van je eigen hart is een symbolisch ritueel om verdriet en pijn te helen.

Deze keer heb ik een groepje vrouwen begeleid die allemaal hun eigen motivatie hadden om aan het ritueel deel te nemen.

Nadat iedereen het hart in de handen heeft genomen en er verbinding mee heeft gemaakt, wordt het hart in een katoenen doek gewikkeld en krijgt een tik met een hamer. De scherven symboliseren jouw gebroken hart. Na een betekenisvol verlies breekt je hart immers ook in stukjes.

Je verzamelt de scherven en schrijft op de scherven je gevoelens, namen van dierbaren die er niet meer zijn.

Tijdens het lijmen van de scherven met goud en lijm was de een stil en geconcentreerd bezig en een ander wilde iets vertellen over een dierbare.

Je gaat je opnieuw leren verbinden, weer aansluiting zoeken met het leven en met de wereld rondom jou. Je zult zien dat je hart nooit meer wordt zoals het was. De scheuren (littekens) blijf je altijd zien. De schoonheid van imperfectie. je littekens dragen bij aan wie je bent, ze maken je uniek.

Het was een betekenisvolle middag met een mooie groep vrouwen. Ik heb genoten van jullie aanwezigheid.

Vijf maanden na haar plotselinge overlijden en op haar verjaardag, komt de familie bijeen om haar as uit te strooien.

Op het Nationale uitstrooiveld Delhuysen hebben we omringd door prachtige natuur een boom gekozen. Een jonge gezonde berkenboom. Rond deze solitair staande berk staan we gezamenlijk met onze zorgvuldig voor haar uitgekozen bloemen.

Rond de stam is een bloemenband geknoopt en in deze band hebben alle genodigden een blauwe bloem gestoken. Een blauwe bloem, omdat dat haar lievelingskleur is. Voor haar zus en nichtje die hun laatste plek ook op Delhuysen hebben, zijn rozen in de band gestoken.

Een prachtige gevulde band hoog in de boom en eronder op de zachte met mos bedekte aarde hebben we haar as verstrooid.

De zon scheen, het was stil in het bos, het was goed.

Op eerste Kerstdag 2020 zijn we met een klein gezelschap naar Nationaal Verstrooiterrein Delhuyzen gegaan. Dit 80 hectare grote natuurgebied ligt aan de rand van de Veluwe.

Te midden van bomen, struiken en heide zijn een moeder en dochter te rusten gelegd. Overal zie je de stille getuigen van rituelen die nabestaanden hebben gedaan. In de vorm van bloemen, een plantje en strikken in de bomen.

Het is een koude, natte Kerstdag, maar wij hebben koffie en krentenwegge meegebracht om na het aansteken van kaarsen en het uitstrooien van de asresten, ons te warmen aan de koffie.

De schotse hooglanders die daar vrij rondlopen, komen nieuwsgierig kijken. Een van de runderen gaat er rustig bij liggen. Het lijkt erop of deze grote dieren ook afscheid komen nemen..

Na het lezen van een gedicht, is iedereen even alleen met zijn/haar gedachten. Een laatste groet, een laatste zoen in de koude lucht en wij volgen onze adem wolkjes naar de uitgang van het park.

Wij hebben ons voor altijd verbonden met deze serene plek.

Familie en vrienden verkeerden in shock, ze was zomaar zonder enige waarschuwing bij hen weggevlogen. Haar hart was zomaar gestopt met kloppen.

Tijdens het eerste gesprek dat ik met de familie en twee vriendinnen voerde, werd al snel duidelijk dat deze dame bekend stond om haar warmte, belangstelling voor iedereen, haar grote hart waar plaats was voor een ieder die dat wilde. Het thema voor de afscheidsviering was gevonden; warmte, liefde, licht. Warmte en licht van de kaarsjes die altijd branden in haar huis en de liefde die voelbaar was als je bij haar was.

Het hart was overal te zien in huis, waxinelichtjes in de vorm van een hart, hartjes aan de muur. Door dit te benoemen en de connectie te maken met haar eigen hart was het persoonlijk symbool ook gevonden. Het hart bracht veel vreugde maar ook was het hart dat haar dood betekende.

In de afscheidsviering kwam het hart steeds terug in verschillende verschijningsvormen. We hebben rondom haar een hart van 72 (levensjaren) waxinelichtjes aangestoken. Het jongste neefje en nichtje hebben het hart gesloten en de laatste twee kaarsjes ontbrand.

Overal stonden haar eigen kaarsenstandaards met een brandende kaars erin. Aan het einde van de dienst kreeg iedereen een houten hart mee met een laatste groet.